Investeren door Complexiteit "We praten over helderheid van doel en eenvoud en focus. En we denken dat het belangrijkste in de investeringswereld is om alles zo eenvoudig mogelijk te houden. We denken dat complexiteit de grootste belemmering is voor hoge prestaties in de investeringswereld. En dus ontwerpen we rond complexiteit." — Reece Duca De woorden van Reece Duca vangen een fundamenteel principe in investeren: eenvoud, helderheid en focus leiden vaak tot betere beslissingen en betere resultaten. Het meest voorkomende advies dat van de ene generatie investeerders naar de volgende wordt doorgegeven, is om onnodige complexiteit te vermijden—om binnen je cirkel van competentie te blijven, om te kiezen voor wat voor de hand ligt, om waar mogelijk rond complexiteit te ontwerpen. Toch hebben enkele van de meest succesvolle investeerders van onze tijd precies het tegenovergestelde gedaan. Wat als de beste kansen zich bevinden in wat Bill Gurley 'de rommelige middenweg' noemt—waar netwerkeffecten winnaar-takes-all dynamiek creëren, waar feedbacklussen kleine voordelen omzetten in onoverkomelijke sloten, waar machtswetten betekenen dat de beste investering niet alleen beter is, maar 10.000x beter? Wat als de sleutel tot helderheid niet ligt in het vermijden van complexiteit, maar in het begrijpen en navigeren ervan met de juiste lens? Deze verzameling brengt vijf investeerders samen die dat precies hebben gedaan: Bill Gurley van Benchmark, Nick Sleep en Qais Zakaria van Nomad, James Anderson van Baillie Gifford, het team van Dynamo, en Bill Miller van Legg Mason. Hoewel hun stijlen verschillen, delen ze een gemeenschappelijke intellectuele basis—een basis geïnformeerd door het Santa Fe Institute en de studie van complexe adaptieve systemen. Wat deze vijf bijzonder interessant maakt, is niet alleen hun blootstelling aan complexiteitswetenschap, maar hoe verschillend ze deze toepassen. Gurley vertaalt systeemdenken in kaders voor het begrijpen van verdedigbaarheid en verstoring. Nomad benadert investeren met filosofische helderheid, gebruikmakend van humor en metaforen om complexe ideeën te verankeren. Anderson schrijft met de geduld van een optimist met een lange termijn visie, en vindt eenvoud in verhalen van technologische evolutie. Dynamo put uit ervaring ter plaatse in opkomende markten, en biedt een systeemlens voor omgevingen die de meeste investeerders te veel vereenvoudigen. En Bill Miller, misschien de meest openlijk intellectuele van de groep, verenigt gedragsfinanciering, filosofie en waarschijnlijkheid in marktcommentaar dat zich verzet tegen gemakkelijke classificatie. Deze ideeën waren niet alleen intellectueel bevredigend—ze genereerden miljarden aan rendementen. Stijgende Rendementen (Brian Arthur): Bill Gurley putte uit het werk van SFI over stijgende rendementen en netwerkeffecten om overtuiging op te bouwen in Uber. Hij leidde de Series A van Uber in 2011 bij een waardering van $60M. Vandaag de dag is de marktwaarde van Uber meer dan $200 miljard. Bill's investering genereerde een gerapporteerd $7 miljard+ voor Benchmark. Schaalwetten (Geoffrey West): Nomad paste schaalwetten en machtswetdistributies toe op zijn langetermijnthese over Amazon. Sleep en Zakaria noemden Amazon voor het eerst in hun jaarlijkse brief van 2004, en begonnen zijn aandelen agressief te kopen in 2005 voor $30/aandeel (marktwaarde ~$15 miljard). Na het afbouwen van Nomad, was Amazon een van de slechts drie aandelen die Sleep bezat. Vandaag de dag verhandelt Amazon voor $222/aandeel ($4.440/aandeel; ze voerden een 20:1 splitsing uit in 2022) en heeft een marktwaarde van $2,36 biljoen. Innovatiepercentages (Jessica Trancik): James Anderson gebruikte SFI-geïnspireerd werk rond exponentiële verandering en energie-innovatiepercentages om Tesla goed te onderbouwen nog voordat het consensus was. Anderson kocht voor het eerst Tesla-aandelen in 2013, toen ze verhandeld werden voor $6/aandeel (~$10 miljard marktwaarde). Vandaag de dag is de marktwaarde van Tesla ~$1 biljoen, en James' investering genereerde een gerapporteerd ~$30 miljard voor Baillie Gifford. James heeft vaak SFI's ideeën gecrediteerd voor het fundamenteel aansteken van elke significante investering die hij heeft gedaan, inclusief Amazon, Nvidia, Facebook, Tencent en Alibaba. Complexe Adaptieve Systemen (John Holland): Dynamo leunde op systeemdenken om het potentieel van Mercado Libre in gefragmenteerde Latijns-Amerikaanse markten te spotten. Ze legden voor het eerst hun denken over markten als complexe adaptieve systemen vast in een brief uit 2007, hetzelfde jaar dat ze investeerden in de IPO van Mercado Libre voor ~16/aandeel (hoewel ze snel verkochten toen de aandelenprijs in slechts een paar dagen verdubbelde). Ze herstartten een positie, op grootte, in 2016 voor $166/aandeel (~$8 miljard marktwaarde). Vandaag de dag verhandelt het bedrijf voor $2.500/aandeel ($125 miljard marktwaarde). Complexiteitswetenschap (Murray Gell-Mann): Bill Miller gebruikte een breed scala aan kernideeën over complexiteit zoals emergentie (Stuart Kauffman), netwerken van uitwisseling, en computationele complexiteit om Bitcoin te begrijpen als een opkomend monetair systeem. Bill kocht voor het eerst Bitcoin in 2015 toen het verhandeld werd voor ~$200/BTC. Vandaag de dag verhandelt Bitcoin voor $110.000/BTC. Bill heeft ook SFI gecrediteerd voor het inspireren van zijn investeringen in Dell en Apple in 1995, Amazon in 1999 (Legg Mason werd de op één na grootste houder van Amazon, alleen achter Jeff Bezos), en Google bij zijn IPO in 2004 (de marktwaarde op dat moment was $23 miljard; vandaag is het $2,2 biljoen). Alle vijf investeerders werken vanuit een vergelijkbare basis, maar hun uitdrukkingen zijn zeer verschillend. Dat is wat complexiteit doet: het staat meerdere geldige paden naar inzicht toe. Zoals Andy Benoit opmerkte: "De meeste genieën—vooral degenen die anderen leiden—gedijen niet door ingewikkelde complexiteiten te deconstrueren, maar door onopgemerkte eenvoudigheden te benutten." Deze investeerders doen beide. Ze bewegen door complexiteit om te komen tot een eenvoud die hardverdiend is, niet oppervlakkig. Lees deze compilaties niet als investeringsliteratuur, maar als een masterclass in toegepast denken. Ze bieden een blik op hoe kaders uit de complexiteitswetenschap praktische inzichten kunnen opleveren—niet alleen voor het kiezen van aandelen, maar voor het begrijpen van hoe de wereld werkt. Ze herinneren ons eraan dat hoewel investeren "simpel, maar niet gemakkelijk" kan zijn, het diep samenhangend kan zijn. Duca heeft gelijk—complexiteit is inderdaad een belemmering. Maar met de juiste lens wordt het een slot. Degenen die bereid zijn om het te oversteken, kunnen een helderheid vinden die, van buitenaf gezien, eruitziet als briljantheid of geluk. Soms ontwerpen de beste investeerders rond complexiteit. Andere keren lopen ze er recht doorheen.

Bill Gurley Weinig mensen (laat staan VC's) hebben technologische revoluties zo gedocumenteerd terwijl ze zich ontvouwden met de helderheid en vooruitziendheid van Bill Gurley. Gedurende drie decennia heeft Gurley's "Above the Crowd" nieuwsbrief gediend als een real-time chroniek van de meest significante verschuivingen in de technologie markten — de opkomst van het moderne internet, de opkomst en ondergang van de dotcom-bubbel, de opkomst van marktplaatsbedrijven, de overgang naar mobiel en de evolutie van platformeconomieën. Het lezen van Gurley's werk vandaag biedt iets dat steeds zeldzamer wordt: een momentopname van hoe deze enorme technologische overgangen daadwerkelijk voelden voor degenen die ze meemaakten, geschreven door iemand met zowel de analytische nauwkeurigheid om complexe marktdynamiek te ontleden als de patroonherkenning om te identificeren welke trends zouden blijven bestaan. Wat Gurley's analyse bijzonder waardevol maakt, is zijn vermogen om fundamentele verschuivingen te spotten voordat ze conventionele wijsheid werden. Hij schreef over de kracht van netwerkeffecten en toenemende rendementen toen de meeste investeerders zich nog richtten op traditionele metrics. Hij identificeerde het strategische belang van marktplaatsen toen ze werden afgedaan als eenvoudige tussenpersonen. Hij begreep de implicaties van mobiel voordat de meeste bedrijven hun eerste iPhone-app hadden gebouwd. Zijn vroege erkenning dat "niet alle markten gelijk zijn" hielp te definiëren hoe we marktplaatsbedrijven vandaag evalueren, terwijl zijn waarschuwingen over onhoudbare eenheids-economieën profetisch bleken voor talloze startups die door kapitaal brandden zonder levensvatbare businessmodellen op te bouwen. Gurley's schrijven onthult hoe de slimste geesten in technologie dachten over platformdynamiek, competitieve voordelen en marktstructuur terwijl deze concepten in real-time werden gedefinieerd. Voor iedereen die probeert te begrijpen hoe we zijn aangekomen bij het technologie landschap van vandaag, of die soortgelijke patronen in opkomende markten probeert te identificeren, vertegenwoordigt Gurley's archief een ongeëvenaarde kijk terug naar de toekomst.

Nomad Investment Partnership In de Nomad-brieven vertellen Nick Sleep en Qais Zakaria hetzelfde verhaal keer op keer — geduld compenseert, misalignment corrodeert — maar elke hervertelling voelt fris aan omdat ze het doorspekken met zelfspot, voetnoten van een geleerde en af en toe een verwijzing naar Ferrari. De centrale stelling van Nomad was radicaal voor zijn tijd: als je klanten het surplus geeft in plaats van het op te potten, draait het vliegwiel sneller en wordt de runway langer. Amazon toont de wiskunde, Costco laat de cultuur zien, en Nomad probeert beide te bezitten. Maar de brieven zijn niet alleen een ode aan mooie bedrijfsmodellen. Ze zijn een kliniek voor governance. Prestatievergoedingen die teruggehaald worden als de resultaten tegenvallen, een verplichte horizon van vijf jaar, expliciete waarschuwingen dat "niets doen" vaak de juiste keuze zal zijn. Sleep predikt geen alignment; hij contracteert ervoor. Wat Nomad je biedt is een mentale architectuur: tijdarbitrage als de laatste duurzame voorsprong, nederigheid als risicobeheersing, en structuur — fonds, bedrijf of persoonlijk leven — gebouwd om de barre jaren te overleven die onvermijdelijk voorafgaan aan de oogst. De Nomad-brieven waren, en blijven, een masterclass in geduldige kapitaalallocatie en principieel investeren. Hieronder staat een "reisroute" voor de Nomad-brieven: 1/ Langetermijndenken: Aandelenrendementcurve, de verborgen kosten van publieke verplichtingen, en de gracht gemaakt van temperament. 2/ Misaligned incentives: mythen van groei tegen elke prijs en de subtiele kunst van strategisch krimpen. 3/ Bedrijfssurgery: het bevrijden van de kroonjuweel, robuustheidsratio's, en waarom superieure prestaties gewoon veel saaie dingen goed gedaan zijn. 4/ Nomad-mechanica: optimale fondsomvang, heropeningscriteria, en die olifant-muis paradox. 5/ Overig: te vroeg verkopen, de index als kosteloos maar niet risicoloos, en het blinde vlek van het kapitalisme voor slack.

James Anderson Waar Benjamin Graham investeerders aanmoedigde om bang te zijn voor de afgrond van gemiddelde herverdeling, nodigt James Anderson hen uit om een geheel ander landschap te verkennen — een landschap in kaart gebracht door de complexiteitswetenschap van Santa Fe. Zijn brieven schetsen hoe datalussen, netwerkeffecten en padafhankelijkheid een handvol bedrijven in staat stellen om ver weg te sprinten van het gemiddelde, waardoor de verdeling van uitkomsten zo dramatisch herschreven wordt dat het "gemiddelde" zelf omhoog drijft en zijn verklarende kracht verliest. Anderson spijkert zijn eigen 95 Stellingen aan de kerkdeur van Waarde, maar met zoveel warmte en culturele flair dat het meer aanvoelt als een uitnodiging tot dialoog, niet als een oorlogsverklaring. Als Graham's motto "Margin of Safety" was, is Anderson's tegen-slogan "Margin of Upside." Anderson blijft hangen bij deze technologie-uitbijters, van Microsoft die de winst 24% laat groeien gedurende drie decennia (en nog steeds!), en Facebook die gebruikers en winst sneller opschaalt dan Coca-Cola ooit zijn eigen verslavende producten heeft opgeschaald. Deze "extremen," betoogt hij, zijn geen afrondingsfouten maar de belangrijkste drijfveren van de totale markt rijkdom in dit nieuwe regime van toenemende rendementen. Volg de "(Brian) Arthur regels" in plaats van de "Graham regels," die zijn gemaakt voor een fundamenteel andere wereld dan de wereld die we vandaag hebben. Ook governance krijgt de Anderson-behandeling. Anderson bekritiseert kwartaal-geobsedeerde vermogensbeheerders en box-checking "Governance" afdelingen die one-size-fits-all edicten opleggen aan hyperscale-innovatieve bedrijven. Ware stewardship, volhardt hij, is cultureel: steun oprichters die in decennia denken, sympathiseer wanneer de onvermijdelijke "13 nare weken" arriveren, en juich moon-shots toe, zelfs wanneer ze falen. Kortom, herclaim activisme voor langetermijnbouwers, niet voor hedge-fonds arbitrageurs. Onder al de iconoclastische ideeën en retorische flair presenteert Anderson een gedisciplineerde toolkit: kaart scenario's, wijs waarschijnlijkheden toe in plaats van enkelvoudige voorspellingen, accepteer diepe onzekerheid, en laat optionaliteit en langetermijncompounding het zware werk doen.

Dynamo "Dynamo is een partnerschap, waarbij alle partners betrokken zijn bij onze enige activiteit, en dat is het beheren van de fondsen. Al onze backoffice-activiteiten (bewaring, afwikkeling, NAV-berekeningen, kasbeheer en boekhouding) zijn uitbesteed. Daarnaast is het merendeel van het vermogen van de partners geïnvesteerd in door Dynamo beheerde fondsen. We hebben geen investeringsaanpak die verschilt van die welke aan onze klanten wordt aangeboden." Vandaag de dag blijft de structuur van het bedrijf verfrissend slank — onderzoek staat centraal, administratie wordt gehuurd van specialisten, en het nettovermogen van elke partner is aan dezelfde mast gebonden als dat van de aandeelhouders van Cougar. Van de vroege discussies over concurrentievoordelen in fondsbeheer, via omwegen in de complexiteitswetenschap, tot diepgaande analyses van platformeconomieën, tonen de brieven van Dynamo een organisatie die bereid is om mee te bewegen wanneer de omgeving dat vereist — zonder de kern van zijn filosofie te verliezen. Die combinatie van intellectuele onrust en structurele stilstand is zeldzaam. Het is ook essentieel. Markten evolueren in gepunctueerde uitbarstingen, met investeerders die weigeren hun mentale modellen te herzien en irrelevant worden. Omgekeerd verliezen bedrijven die elke trend achtervolgen de samenstelling die alleen consistentie oplevert. Dynamo lost dat paradox op door zijn nieuwsgierigheid vrij te laten binnen een op regels gebaseerde discipline: waardeer het bedrijf, negeer de menigte, bezit het lang genoeg zodat de fundamenten kunnen triomferen.

Bill Miller Informatieve, analytische en gedragsvoordelen zijn de drie concurrentievoordelen in investeren. Lang voordat de investeringswereld de diepgaande marktefficiënties die door de menselijke psychologie werden gecreëerd volledig waardeerde, voordat gedragsfinanciering in het mainstream denken doordrong, bestond er een opmerkelijke verzameling kwartaalbrieven die stilletjes een van de meest verfijnde investeringsgeesten van het moderne tijdperk chronikeren. Geschreven door Bill Miller tijdens zijn legendarische periode als beheerder van de Legg Mason Value Trust, overstijgen deze commentaren louter marktobservaties — ze vertegenwoordigen een uitgebreide real-time documentatie van hoe gedisciplineerd contrair denken en rigoureuze analytische kaders kunnen zorgen voor aanhoudende outperformance in radicaal verschillende marktomgevingen. Het is opvallend hoe vaak Miller vroeg was met ideeën die later gangbaar werden. Hij kocht technologiebedrijven toen waarde-investeerders dachten dat technologie oninvesteerbaar was. Hij begreep het bedrijfsmodel van Amazon toen iedereen een overgewaardeerde boekwinkel zag. Hij begreep dat markten complexe adaptieve systemen zijn, geen evenwichtzoekende machines. Hij versloeg de markt 15 jaar op rij, verloor alles en maakte het vervolgens allemaal terug (en meer) in slechts twee investeringen.